Kollajen Nedir? Vücudumuz için önemi nelerdir?

Kollajen vücutta en çok bulunan proteindir. Bağ dokusunun ana yapısal proteinini oluşturur ve vücuttaki protein ağırlığının %30’u kadardır. 

kollajen diz ve eklem bölgeleri
Kollajen ve eklem ilişkisi

Kollajen terimi, Yunanca κολλα (kolla) kelimesinden gelir ve kolla, tutkal anlamına gelmektedir. Kollajen aslında vücudumuzun “yapıştırıcısı” dır. Cilt, kıkırdak, tendonlar ve kemikler gibi mekanik işlevin gerekli olduğu birçok dokunun esnekliğini sağlar ve güç katar, bu dokuları bir arada tutar.

Daha Zinde Bir Vücut için 7 Önemli Tavsiye konusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

Çeşitleri nelerdir?

Kollajen’in vücutta 28 çeşidi bulunur ve isimlendirilmeleri roma rakamları ile yapılmaktadır. 1,2 Vücudumuzda bazı dokularda ve bölgelerde daha yaygın ve daha fazla yer alır. Kollajenin %80’inden fazlası Tip I, II ve III kollajendir. 

Kollajen vücudumuzda nerelerde bulunur?
Kollajen ve vücudumuzda depolandığı bölgeler

Kollajen vücudumuzda nerelerde bulunur?

 

Tip I: Vücudumuzdaki kollajenin %90’ını oluşturur. Yoğun liflerden oluşur ve deri, kemik, tendon, kıkırdak, bağ dokusu ve dişlerde bulunur. Çelikten daha güçlüdür.

Tip II: Bu tür daha gevşek liflerden oluşur. Eklemleri destekleyen ve eklem sağlığı için en önemli doku olan eklem kıkırdağında yer alır. Eklem sağlığı için çok önemlidir.

Tip III: Kasların, organların ve arterlerin yapısını destekler.

Tip IV: Cild katmanlarında bulunur ve cilt sağlığı için önemlidir.

Vücutta kollajen üretimini olumsuz yönde etkileyen faktörler nelerdir?
  • Yaşla birlikte vücut daha az kollajen üretir. Derinin yapısal bütünlüğü azalır. Kırışıklıklar oluşur ve eklem kıkırdağı zayıflar. Kadınlarda menopozdan sonra kollajen sentezinde çarpıcı bir azalma görülür. 60 yaşına gelindiğinde kollajen üretiminde önemli bir düşüş normaldir.
  • Ultraviyole ışınlar ve güneşe maruz kalma kollajen üretimini azaltır, özellikle tip I kollajen üretimi etkilenir.
  • C vitamini kollajen üretimi için gereklidir, eksikliğinde hatalı kollajen üretimi gerçekleşir ve dokularda bozulmaya yol açar.
  • Tütün kullanımı kollajen üretimini azaltır.
  • Stres ve uykusuzlukta vücuttaki kortizon seviyeleri yükselir ve kollajen üretimi azalır.
  • Diyabet ve yüksek kan şekeri de kollajen üretimini olumsuz yönde etkiler.
  • Lupus gibi bazı otoimmün hastalıklarda kollajen üretimini etkiler. 
Kollajen eksikliğinde ne yapmalı? 

Kollajen normal şartlarda hem vücudumuz tarafından üretilir hem de gıdalar ile dışarıdan alınabilir. 

Vücudumuz tarafından üretimin azaldığı durumlarda:

  1. Üretimine destek olacak maddeleri daha fazla içeren, sağlıklı beslenme önerilmektedir. Bu beslenmenin; 
  • Bol miktarda C vitamini ve A vitamini, bakır gibi vitamin ve mineraller içermesi, prolin, glisin ve kaliteli protein ihtiyacını karşılayacak besinlerin tüketilmesi, antosiyanin içeren özellikle kırmızı meyveleri içermesi önemlidir.

       2. Kas ve eklem sağlığı, artritler ve cilt sağlığı için kollajen içeren gıda takviyeleri de önerilmektedir.

Daha Az Otur, Daha Çok Hareket Et konusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

 

Kollajen seviyesi ve yaş
Kollajen ve yaş

 

Ref:

  1. Ricard-Blum S. Cold Spring Harb Perspect, Biol 2011;3,a004978 
  2. J. G. Snedeker et al. Muscles, Ligaments and Tendons Journal 2014; 4 (3): 303-308 
  3. Molecular Cell Biology. 4th edition. Section 22.3 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21582/ 
  4. https://www.healthline.com/nutrition/collagen#collagen-damaging-behaviors 
  5. https://www.medicalnewstoday.com/articles/262881#overview
Bizi Paylaşın

Yorum Ekle

SAĞLIK PROFESYONELLERİ GİRİŞİ